بررسی جرائم تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق در حقوق کیفری ایران

یکی از جرائم علیه اموال و مالکیت، دعاوی تصرف عدوانی مزاحمت و ممانعت از حق است. در واقع دعاوی تصرف عدوانی اصولاً دعاوی حقوقی هستند؛ آنچه در قانون اصلاح قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوب 1352 و قانون آئین دادرسی مدنی در خصوص این دعاوی آمده است، ناظر به بحث حقوقی و شیوه ی رسیدگی به دعاوی مربوط به آن است که در این نوشته مورد نظر نیست. در واقع نظر ما در این جا عنوان مجرمانه ای است که قانون گذار کیفری در ماده 690 قانون مجازات اسلامی به آن ها پرداخته است. در مورد این جرائم از نظر عملی، سوالات و اشکالات متعددی وجود دارد: از جمله اینکه آیا در این جرائم مالکیت ملاک می باشد؟ و اینکه تکوین رفتار مجرمانه این جرائم چگونه است؟ همچنین در مورد اموال مشاع، آیا قابلیت تحقق دارد؟ که در مورد هر کدام از این موارد، نظرات موافق و مخالف زیادی وجود دارد که در نهایت با عنایت به نظریه اغلب اساتید حقوقی معنایی جز وجود مالکیت و شرط بودن این امر در جهت تعقیب کیفری متبادر نمی گردد. و عناصر تشکیل دهنده ی این جرائم در هر لحظه از زمان در حال تکرار شدن بوده و از جرایم مستمر می باشد. در مورد اموال مشاع نیز، با توجه به این که کل مال به یک نفر تعلق ندارد این جرائم قابلیت تحقق می یابد.